Bệnh Parkinson là một bệnh lý thần kinh tiến triển, chủ yếu ảnh hưởng đến khả năng vận động nhưng cũng gây ra nhiều triệu chứng không vận động, trong đó rối loạn giấc ngủ là vấn đề rất phổ biến.
Theo Tổ chức Parkinson, hơn 75% người mắc bệnh Parkinson gặp các vấn đề liên quan đến giấc ngủ. Những rối loạn này không chỉ làm giảm chất lượng sống mà còn có thể ảnh hưởng đến tiến triển bệnh và sức khỏe tổng thể.
Các rối loạn giấc ngủ thường gặp ở người mắc Parkinson
Người bệnh Parkinson có thể gặp một hoặc nhiều rối loạn giấc ngủ sau:
1. Mất ngủ
Mất ngủ là tình trạng khó đi vào giấc ngủ hoặc khó duy trì giấc ngủ. Khoảng 1/3 dân số chung gặp mất ngủ, nhưng người mắc Parkinson có nguy cơ cao hơn, và tình trạng này có thể nặng dần khi bệnh tiến triển.
2. Ngưng thở khi ngủ
Khoảng 40% người mắc Parkinson bị ngưng thở khi ngủ. Người bệnh có những cơn ngừng thở ngắn trong lúc ngủ, gây thức giấc nhiều lần trong đêm, kèm theo ngáy to, đau đầu buổi sáng và buồn ngủ ban ngày.
3. Rối loạn hành vi giấc ngủ REM
Trong giấc ngủ REM, não hoạt động mạnh và xuất hiện giấc mơ. Ở người bình thường, cơ thể gần như bất động. Tuy nhiên, ở người mắc rối loạn hành vi giấc ngủ REM, các cơ vẫn hoạt động, khiến người bệnh “diễn lại” giấc mơ bằng cử động tay chân hoặc nói chuyện. Khoảng một nửa người mắc Parkinson gặp tình trạng này.
4. Các vấn đề khác
-
Những giấc mơ sống động, chân thực
-
Hội chứng chân không yên
-
Buồn ngủ quá mức vào ban ngày
Vì sao bệnh Parkinson gây rối loạn giấc ngủ?
Bệnh Parkinson gây ra những thay đổi trong não bộ và hệ thống chất dẫn truyền thần kinh, ảnh hưởng trực tiếp đến chu kỳ ngủ – thức.
Đáng chú ý, một số rối loạn giấc ngủ có thể xuất hiện trước nhiều năm so với các triệu chứng vận động. Ví dụ, rối loạn hành vi giấc ngủ REM có thể xảy ra 5–10 năm trước khi Parkinson được chẩn đoán.
Ngoài ra, rối loạn giấc ngủ còn liên quan đến:
-
Các triệu chứng vận động (run, cứng cơ, đau nhức)
-
Thuốc điều trị Parkinson (ảnh hưởng khác nhau tùy thời điểm tác dụng)
-
Các rối loạn tâm thần đi kèm như trầm cảm và lo âu
Điều trị rối loạn giấc ngủ ở người mắc Parkinson
Việc điều trị phụ thuộc vào loại rối loạn giấc ngủ và mức độ nặng. Các phương pháp thường được sử dụng gồm:
Phương pháp không dùng thuốc
-
Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT): hiệu quả trong điều trị mất ngủ, trầm cảm và lo âu
-
Liệu pháp thư giãn: thiền, hít thở sâu, phản hồi sinh học
-
Liệu pháp ánh sáng: hỗ trợ điều hòa nhịp sinh học, an toàn và không xâm lấn
-
Hạn chế giấc ngủ và điều chỉnh thói quen sinh hoạt
-
Biện pháp an toàn khi ngủ: đệm, rào chắn giường cho người có rối loạn REM
Phương pháp dùng thuốc và thiết bị
-
CPAP cho người bị ngưng thở khi ngủ
-
Melatonin: hỗ trợ mất ngủ và rối loạn REM
-
Clonazepam: thường dùng cho rối loạn hành vi giấc ngủ REM
-
Thuốc an thần (chỉ dùng khi thật cần thiết và dưới giám sát y tế)
Tóm lại
Bệnh Parkinson không chỉ ảnh hưởng đến vận động mà còn gây ra nhiều rối loạn giấc ngủ, bao gồm mất ngủ, ngưng thở khi ngủ và rối loạn hành vi giấc ngủ REM. Những rối loạn này có thể xuất phát từ thay đổi trong não bộ, tác dụng phụ của thuốc và các vấn đề tâm lý đi kèm.
Việc nhận diện sớm và điều trị phù hợp có thể cải thiện đáng kể chất lượng giấc ngủ và chất lượng sống cho người bệnh. Nếu gặp các vấn đề về giấc ngủ, người mắc Parkinson nên trao đổi sớm với bác sĩ để được đánh giá và xây dựng kế hoạch điều trị phù hợp.
Website: https://inrd.vn/
Fanpage: https://www.facebook.com/inrd2022
