Một nghiên cứu mới cho thấy sự thay đổi thời gian ngủ hàng đêm – dù chỉ vài chục phút – có thể làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2. Mặc dù mối liên quan này bị suy giảm khi đã điều chỉnh các yếu tố như béo phì, bệnh lý đi kèm và lối sống, kết quả vẫn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì lịch ngủ đều đặn.
Thay đổi thời gian ngủ và nguy cơ tăng 59%
Nghiên cứu sử dụng dữ liệu từ 84.421 người tham gia trong hệ thống Biobank Vương quốc Anh, theo dõi trong 7,5 năm. Những người tham gia đeo thiết bị đo gia tốc (giống đồng hồ thể dục) để ghi lại thời lượng và thời điểm ngủ trong vòng một tuần.
Kết quả cho thấy:
- Những người có thời gian ngủ lệch trung bình 31–45 phút mỗi đêm có nguy cơ mắc tiểu đường cao hơn 15%.
- Với những người lệch trên 91 phút mỗi đêm, nguy cơ tăng đến 59%.
- Khi phân tích theo mốc chênh lệch trên 60 phút, nguy cơ mắc tiểu đường tăng 34%, nhưng giảm xuống 11% sau khi hiệu chỉnh thêm các yếu tố như lối sống và chỉ số cơ thể.
Vì sao ngủ không đều lại ảnh hưởng đến chuyển hóa đường huyết?
Theo nhóm nghiên cứu, giấc ngủ không đều – hay còn gọi là biến thiên thời gian ngủ – có thể làm gián đoạn nhịp sinh học (circadian rhythm), một cơ chế quan trọng điều phối các hoạt động trao đổi chất trong cơ thể.
Khi nhịp sinh học bị xáo trộn:
- Khả năng sử dụng glucose (đường) giảm.
- Độ nhạy insulin giảm.
- Một số hormone chuyển hóa như insulin, cortisol bị tiết sai thời điểm.
TS. Sudha Tallavajhula, bác sĩ chuyên khoa thần kinh và giấc ngủ (ĐH UTHealth Houston) cho biết:
“Giấc ngủ kém chất lượng ảnh hưởng đến toàn bộ trục nội tiết, làm giảm khả năng sử dụng glucose và chất béo. Rối loạn giấc ngủ là yếu tố nguy cơ lẫn hệ quả của tiểu đường và béo phì.”
Vai trò của nhịp sinh học và kiểu ngủ
Nghiên cứu cũng nhấn mạnh vai trò của kiểu ngủ cá nhân (chronotype). Những người có xu hướng đi ngủ muộn và dậy muộn (còn gọi là “cú đêm”) có nguy cơ mắc tiểu đường cao hơn người dậy sớm. Điều này có thể liên quan đến việc họ dễ có lối sống thiếu lành mạnh như ít vận động, ăn khuya, hoặc mất ngủ.
Dù đã điều chỉnh nhiều yếu tố, ảnh hưởng của kiểu ngủ và lịch ngủ không đều vẫn tồn tại – cho thấy đây là yếu tố cần chú ý trong phòng ngừa bệnh chuyển hóa.
Tóm lại: Ngủ đều đặn là một phần quan trọng của sức khỏe trao đổi chất
Duy trì lịch ngủ ổn định – tức ngủ và thức dậy vào cùng thời điểm mỗi ngày – có thể là một chiến lược đơn giản nhưng hiệu quả giúp:
- Ổn định đường huyết.
- Hỗ trợ nhịp sinh học.
- Giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2, đặc biệt ở người trung niên và lớn tuổi.
Theo PGS.TS Becca Anne Krukowski (ĐH Virginia):
“Thói quen lành mạnh – bao gồm giấc ngủ đều đặn, vận động thể chất và dinh dưỡng hợp lý – góp phần tăng cường sức khỏe toàn diện và phòng ngừa bệnh tiểu đường type 2.”
Website: https://inrd.vn/
Fanpage: https://www.facebook.com/inrd2022
