Vitamin B là một nhóm vitamin tan trong nước, đóng vai trò thiết yếu đối với quá trình chuyển hóa năng lượng, chức năng hệ thần kinh, tạo máu và sức khỏe tế bào. Tuy nhiên, thiếu hụt vitamin B vẫn có thể xảy ra ở nhiều đối tượng và gây ra các triệu chứng khác nhau tùy vào loại vitamin bị thiếu.
Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nhận diện triệu chứng thiếu từng loại vitamin B, nhóm đối tượng có nguy cơ cao và cách phòng ngừa hiệu quả qua dinh dưỡng hằng ngày.
Ai có nguy cơ bị thiếu vitamin B?
Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ thiếu vitamin B:
- Người lớn tuổi
- Phụ nữ mang thai và cho con bú
- Người mắc bệnh mạn tính: tiểu đường type 1, bệnh Celiac, Crohn, viêm loét đại tràng, viêm tụy mạn, rối loạn tuyến giáp
- Người nhiễm H. pylori
- Người nghiện rượu
Các loại vitamin B thường gặp và triệu chứng thiếu hụt
1. Vitamin B12 (Cobalamin)
Vai trò: Tạo hồng cầu, duy trì chức năng thần kinh, tổng hợp DNA.
Triệu chứng thiếu hụt:
- Mệt mỏi, yếu cơ
- Chán ăn, sụt cân
- Da nhợt nhạt, loét miệng
- Tê bì tay chân, tim đập nhanh
- Rối loạn nhận thức: lú lẫn, trầm cảm, hoang tưởng
Thực phẩm giàu B12:
- Gan bò, nghêu, cá, thịt gia cầm
- Trứng, sữa, phô mai
- Ngũ cốc tăng cường, men dinh dưỡng
2. Vitamin B6 (Pyridoxine)
Vai trò: Chuyển hóa protein, hỗ trợ miễn dịch, chức năng não.
Triệu chứng thiếu hụt:
- Buồn nôn, phát ban nứt nẻ quanh miệng
- Viêm da, thiếu máu
- Dễ nhiễm trùng, trầm cảm, cáu gắt, lú lẫn
Thực phẩm giàu B6:
- Cá, gia cầm, nội tạng
- Khoai tây, rau củ tinh bột
- Trái cây (trừ họ cam quýt)
3. Vitamin B1 (Thiamine) và B2 (Riboflavin)
Vai trò: Chuyển hóa năng lượng, duy trì chức năng thần kinh và tế bào.
Thiếu hụt thường hiếm gặp, ngoại trừ ở người nghiện rượu, với triệu chứng: Lú lẫn, nứt nẻ hai bên miệng, yếu cơ
Thực phẩm giàu B1:
- Ngũ cốc nguyên hạt, thịt lợn, cá
- Đậu, hạt
- Thực phẩm giàu B2:
- Trứng, gan, thịt nạc
- Rau xanh (rau bina, bông cải)
- Sữa ít béo, ngũ cốc tăng cường
4. Vitamin B3 (Niacin)
Vai trò: Chuyển hóa năng lượng, hỗ trợ tiêu hóa, chức năng thần kinh.
Triệu chứng thiếu hụt:
- Rối loạn tiêu hóa (nôn, buồn nôn, đau bụng)
- Da nhạy cảm ánh nắng, đỏ nâu, rát
- Lú lẫn, ảo giác, hành vi bất thường
Nguồn thực phẩm chứa B3:
- Thịt (gà, bò, heo), cá
- Đậu, hạt, ngũ cốc tăng cường
5. Vitamin B9 (Folate hoặc Axit folic)
Vai trò: Hình thành hồng cầu, tổng hợp DNA, phát triển thai nhi.
Triệu chứng thiếu hụt:
- Thiếu máu, yếu mệt, tim đập nhanh
- Đau đầu, hay cáu gắt, kém tập trung
- Loét miệng, thay đổi da, tóc, móng
- Tăng nguy cơ dị tật ống thần kinh thai nhi
Thực phẩm giàu B9:
- Rau lá xanh đậm, măng tây, bắp cải Brussels
- Gan bò, đậu Hà Lan, cam
- Ngũ cốc và thực phẩm tăng cường axit folic
Cách phòng ngừa thiếu vitamin B
Để đảm bảo đủ vitamin B, bạn nên:
- Ăn đa dạng thực phẩm: rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, đạm động – thực vật
- Ưu tiên thực phẩm ít qua chế biến
- Đọc nhãn để chọn thực phẩm tăng cường (fortified foods)
- Người có nguy cơ cao nên xét nghiệm định kỳ và tham khảo chuyên gia dinh dưỡng
Câu hỏi thường gặp
Thiếu vitamin B gây triệu chứng gì?
Tùy loại vitamin B bị thiếu, bạn có thể gặp: mệt mỏi, mất trí nhớ, loét miệng, rối loạn tiêu hóa, phát ban, trầm cảm, thậm chí ảo giác hoặc thiếu máu.
Làm sao để cải thiện tình trạng thiếu vitamin B12?
Tăng cường ăn các thực phẩm chứa B12 như thịt, trứng, sữa hoặc dùng thực phẩm chức năng theo chỉ định của bác sĩ.
Thiếu vitamin B có nguy hiểm không?
Có. Nếu kéo dài, thiếu hụt vitamin B có thể gây tổn thương thần kinh, suy giảm nhận thức, thiếu máu, ảnh hưởng thai kỳ và hệ miễn dịch.
Kết luận
Vitamin B đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng sống của cơ thể. Việc thiếu hụt bất kỳ loại nào trong nhóm vitamin này đều có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất và tinh thần.
Một chế độ ăn uống cân bằng, phong phú là chìa khóa để đảm bảo cơ thể bạn luôn nhận đủ các loại vitamin B thiết yếu.
Website: https://inrd.vn/
Fanpage: https://www.facebook.com/inrd2022
