Vitamin là những chất vi lượng mà cơ thể không thể tự tổng hợp được. Vitamin rất cần thiết đối với nhiều chức phận quan trọng của cơ thể, tham gia xúc tác nhiều quá trình trao đổi chất của cơ thể. Thiếu vitamin ảnh hưởng nhiều đến sự phát triển, sức khỏe và gây nhiều bệnh đặc hiệu.
1.THỰC TRẠNG TỰ BỔ SUNG VITAMIN
Hiện nay các thực phẩm chức năng bổ sung vitamin xuất hiện rất nhiều trên thị trường dựa trên nhu cầu bổ sung bổ sung dinh dưỡng ngày càng tăng. Tuy nhiên, theo sau đó là thực trạng tự bổ sung vitamin và khoáng chất mà không có sự hướng dẫn chuyên môn ngày càng phổ biến.
Những báo cáo cho thấy đa số dân số thường cho rằng vitamin là các sản phẩm vô hại, nhưng các chất vi lượng này có thể tương tác với các chất khác, gây khó chịu nhẹ hoặc thất bại trong điều trị cho bệnh nhân, hậu quả nặng nề đối với cơ thể và có thể dẫn đến tử vong. Do đó, hiểu biết về các đặc tính sinh học của vitamin và liều sử dụng có thể hỗ trợ người sử dụng thận trọng hơn khi sử dụng vitamin.
2. PHÂN LOẠI VITAMIN
Dựa vào tính chất vật lý, vitamin được chia làm 2 dạng: vitamin tan trong nước và vitamin tan trong chất béo. Sự hấp thu, vận chuyển, dự trữ của 2 loại vitamin này khác nhau.
Các vitamin tan trong chất béo gồm vitamin A, D, E, K có cấu trúc tương tự nhau và cần chất béo cho quá trình tiêu hóa và hấp thu các vitamin này. Lượng vitamin thừa sẽ được dự trữ ở gan. Do đó cơ thể có khả năng tích lũy nhóm vitamin này nên những biểu hiện thiếu vitamin tan trong chất béo thường xuất hiện chậm hơi vitamin tan trong nước.
Các vitamin tan trong nước bao gồm vitamin C, vitamin B1, B2, PP, niacin, folate, B12,… Các vitamin này dễ bị biến tính bởi tác động của ánh sáng, nhiệt độ, không khí,… và không được tích lũy trong cơ thể như các vitamin hòa tan trong chất béo nên các biểu hiện thiếu hụt thường diễn ra sớm hơn.
Tuy nhiên cả 2 loại vitamin đều gây độc nếu dùng quá liều.
3. LƯU Ý KHI TỰ BỔ SUNG VITAMIN
Giới hạn tiêu thụ tối đa (Tolerable Upper intake level- UL) được đưa ra với định nghĩa là lượng ăn vào tối đa của chất dinh dưỡng đó mà không có nguy cơ gây ra tác hại đối với cơ thể của hầu hết (97%) cá thể trong quần thể khỏe mạnh theo nhóm tuổi và giới. Nói cách khác, UL là mức tiêu thụ thông thường cao nhất của một chất dinh dưỡng mà không có nguy cơ gây tác dụng phụ. UL đưa thông tin về nguy cơ hấp thụ dư thừa chất dinh dưỡng- không phải là mức tiêu thụ được khuyến nghị.
Các khuyến cáo hiện nay đều cho rằng, các chất bổ sung không nên được tự kê đơn một cách tùy tiện ngay cả khi việc hấp thụ quá nhiều không biểu hiện là có hại vì chúng được đào thải ra ngoài hoặc không gây ra phản ứng độc hại. Liều gây độc cấp tính của 1 chất thường cao hơn đáng kể so với UL, tuy nhiên chưa được nghiên cứu thiết lập cho nhiều chất dinh dưỡng.
Tương tác giữa các vitamin và giữa vitamin với thuốc khác cũng cần được xem xét. Một số vitamin có chung một con đường vận chuyển, do đó khi bổ sung một vitamin liều cao kéo dài có thể hạn chế sự hấp thu của vitamin khác hoặc chất khác. Ví dụ như vitamin E được chống chỉ định cho những người có rối loạn đông máu hoặc sử dụng thuốc chống đông do vitamin E liều cao làm kém hấp thu và thiếu hụt vitamin K. Nồng độ vitamin A cao có thể làm giảm chức năng của vitamin D, từ đó có thể tác động tiêu cực đến hình thành xương.
Không thể phủ nhận các thực phẩm bổ sung vitamin có thể hữu ích trong việc lấp đầy khoảng trống dinh dưỡng trong chế độ ăn uống. Tuy nhiên điều này không nên được xem là sự thay thế cho chế độ ăn và lối sống lành mạnh và cần được đặt dưới sự tư vấn và giám sát của nhân viên y tế.
Tài liệu tham khảo
[1] I. of M. (US) S. on I. and U. of D. R. Intakes và I. of M. (US) S. C. on the S. E. of D. R. Intakes, Using the Tolerable Upper Intake Level for Nutrient Assessment of Groups. National Academies Press (US), 2000. Truy cập: 3 Tháng Mười 2022. [Online]. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK222879/
Tìm hiểu bài viết liên quan: https://inrd.vn/
Fanpage: https://www.facebook.com/inrd2022
